Bitcoin nedir?

Bitcoin deyimi 2008 yılında Satoshi Nakamoto isimli -ki bunun gerçek bir isim veya mustear isim olup olmadığı kuşkulu bir olaydır- biri yahut birileri tarafından yazılan bir makalede ortaya atılmıştı. İnternette yayımlanan makalenin gerçek yazarı veya yazarları bilinmemektedir. Her ne kadar yazar kişi veya kişilerin kimlikleri bilinmese dahi, temel ilkeleri, Bitcoin’in nasıl işleneceği ve uygulamalı olarak Bitcoin deyimini açıklayan protokol herkesçe kabul görmüştür. Bitcoin’in popülerleşmesi ve barındırdığı protokolün Dünya’nın finans sistemini değiştirebileceğinin farkına varılması ile bir çoğu Bitcoin kaynaklar olmak üzere yüzlerce Bitcoin benzeri kripto para birimi ortaya çıkmıştır.

Günümüzde, Amerikan, Japon, Kore kokenli finans devlerinin Blockchain teknolojisini, bankalarında yahut kendi sistemlerinde hayata geçirmeye yönelik, araştırma ve çalışmalar yapmasının tek nedenii de budur. Blockchain teknolojisi ile hiç bir veri, her hangi bir şekilde çalınamaz veya kaybolamaz. Herşey kişilerin kayıt altına aladıkları hali ile korunmaktadir.

Bitcoin protokolünde yapılan ilk iş bir blok zinciri -Blockchain- yaratmaktır. Bitcoin’in kökeninde blok zinciri teknolojisi bulunmaktadır. Blok zinciri bir nevi Yevmiye Defteri gibi işlem görür ve Bitcoin’in sahiplerinin isimlerini ve miktarlarini kayıt altına alir. Bir Bitcoin aldığınız zaman bu eylemi kimin gerçekleştirdiği veya kimin sattığı, transferin nasıl yapıldığını da kayıt altına alır. Her bir işlem, blok zincirini oluşturan very halkalarına kayıt edilerek dijital ortamda korunmas sağlanır.

Bitcoin Merkezi olmayan bir kodlama sistemine sahip olduğu için, isteyen her bir birey, Bitcoin blok zincirine sahip olabilir ve Satoshi adlı Zat’ın gerçekleştirdiği ilk işlemlere kadar geriye giderek, gerçekleşen tüm işlemlere bakabilir.

Bu protokolde her Bitcoin 8 rakamli değerlere bölünebilir. Yani her Bitcoin 100,000,000 birime bolunebilir. Bu en küçük Bitcoin degeri yani her 0.00000001 bitcoin, bir Satoshi adını alır. Yani bir Satoshi Bitcoin’in en küçük birimidir ve kurcusunun adini tasmaktadir.

Bitcoin’i, Borsalarda işlem gören, şirket hisseleri, bonolar olarak düşünebiliriz. Bu sebeple Bitcoin üzerinde spekülasyon yapmak mümkündür. Belirli bir merkezi yapısı olmayan Bitcoin’in değeri, insanların ona yüklediği anlam ve Bitcoin için oluşan talep ile şekillenmektedir. Bitcoin’in değeri kendisi hakkında çıkan haberlere gore yani insanların bu haberlere gösterdikleri tepki eylemlerine gore şekillenir. Sayıları sınırlı olan Bitcoine yönelik talepler, onun piyasa değerini belirler.

Bitcoin’in temel tanımı bu şekildedir. Eserde daha ayrintili olarak teknik ve felsefi irdelemeleri yapilmaktadir.

Bitcoin konusuna biraz isteksiz davranan kanun koyucuları artan ilgi ve Bitcoin’in gordugu ilgi ve basarinin farkına varmaları ile ister istemez sonucunu bilemedikleri Bitcoin’e yönelik düzenlemeler yapmak zorunda kalmışlardır. Örneğin, ABD Maliye Bakanlığı Bitcoinden elde edilen gelirden vergi alınması gerektiğini kararlaştırmıştır. Bazı küçük ülkeler de giderek bu konuya daha gerçekçi açıdan bakmaya başlamışlardır.

Özellikle ülkemizde, Bitcoin’e karşı yeni yeni bir merak ve ilgi dogmasına karşın, bu konuyu tüm ayrıntıları ve gelişmeleri ile ele alan ciddi bir çalışma malesef bulunmamaktadır.

Kisaca, elinizde bulunmakta olan bu eser; Bitcoin konusu ile ilgilenenleri aydınlatmaya yönelik olup, daha bilinçli Bitcoin alışverişleri yapmalarına da olanak sağlayacaktır. Ülkemizin son derecede ihityaç duyduğu bu alandaki bir boşluğu, ciddi bir biçimde doldurmaktadır.

Prof. Dr. Tevfik Dalgıç

University of Texas at Dallas.

Bilgi için teşekkürler.