İstanbul Fatih’te yaşanan acı olay, gıda zehirlenmelerinin ne kadar ölümcül sonuçlara yol açabileceğini bir kez daha hatırlattı. Hollanda’dan tatil için İstanbul’a gelen Rashid Mohammed Ajoeb ve oğulları, Taksim’de akşam yemeği yedi ve otellerine döndü. Sabah korkunç bir manzara ortaya çıktı. Baba hayatta kalırken, oğulları Mohammed Jamil Yusuf (17) ve Mohammed Yazdani (15) yaşamını yitirdi. Çocukların tavuk ve benzeri yiyecek yedikleri gıdadan zehirlenerek öldüğü belirtildi.
İlginizi Çekebilir
Bu olay, özellikle tavuk ve tavuk ürünlerinden kaynaklanan gıda zehirlenmelerinin ciddiyetini yeniden gündeme taşıdı. Konuyu Milliyet’e değerlendiren uzmanlar, gıda güvenliğinin yalnızca mutfak hijyeniyle sınırlı olmadığını, üretimden tüketime kadar tüm süreçlerde sağlanması gerektiğini vurguladı. Risklerin HACCP sistemiyle önceden kontrol altına alınabileceğini, düzenli denetim ve mikrobiyolojik testlerin ise tüketici sağlığını korumada kritik rol oynadığını belirtti.
Tavuk, et, süt...
Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Yasemin Akkoyunlu, besin zehirlenmesi genellikle bozulmuş, iyi pişmemiş ya da uygun koşullarda saklanmamış yiyeceklerin tüketilmesiyle ortaya çıktığını belirterek, şunları dedi:
“Bakteriler, virüsler, parazitler ya da bu mikroorganizmaların ürettiği toksinler nedeniyle olur. Mide bulantısı, kusma, karın ağrısı, ishal ve nadiren ateş zehirlenme belirtileri arasında. Bu şikâyetler genellikle yemeği tükettikten birkaç saat sonra başlar. Çoğunlukla tablo 1-2 gün içinde kendiliğinden geçer ancak özellikle çocuklarda, yaşlılarda, hamilelerde ve bağışıklık sistemi zayıf kişilerde daha ağır seyredebilir. Besin zehirlenmesine en çok sebep olan yiyecekler arasında tavuk, et, balık, yumurta, dondurma ve krema gibi süt ve süt ürünleri, açıkta satılan yiyecekler ve iyi yıkanmamış sebze-meyveler bulunur.
Pikniğe mi gittiniz...
Yazın pikniklerde uzun süre dışarıda bekleyen yemekler hızla bozulur. Aynı şekilde buzdolabında saklanması gereken yiyeceklerin oda sıcaklığında kalması da mikropların çoğalmasına yol açar. Besin zehirlenmesinin temel tedavisi sıvı ve mineral eksiğinin tamamlanmasıdır. Kusma şiddetli değilse mümkün olduğunca bu eksiklik ağız yoluyla giderilmelidir, çünkü ishal ve kusma ile vücut hızla su kaybeder. Hafif vakalarda evde istirahat ve sıvı desteği yeterli olabiir. İshali arttıracak kavun, karpuz gibi lifli besinlerden uzak durarak, muz, kabuksuz elma, haşlanmış patates, havuç gibi yiyeceklerle beslenmek gerekir. Şiddetli kusma, yüksek ateş, kanlı ishal veya uzun süren şikâyetler varsa mutlaka bir doktora başvurmak gerekir. Besin zehirlenmelerinde antibiyotik kullanımının yeri yok denecek kadar azdır.”
Korunma yolları?
■ Ellerinizi yıkayın: Yemek hazırlamadan önce ve sonra mutlaka sabunla.
■ İyi pişirin: Tavuk, et, balık ve yumurtalar tam olarak pişmeli.
■ Çiğ/pişmiş ayırın: Aynı bıçak ve tahta kullanılmamalı.
■ Sıcaklık kontrolü: Buzdolabı +4°C, derin dondurucu -18°C olmalı.
■ Sebzemeyve temizliği: Çiğ tüketilecek olanlar bol suyla iyice yıkanmalı.
■ Son kullanma tarihi: Tarihi geçmiş ürün asla tüketilmemeli.
■ Soğuk zinciri koruyun: Alışverişte soğuk ürünleri en sona bırakın, eve gidince hemen buzdolabına koyun.
■ Açık satılan yiyeceklerden kaçının.
‘Pişirme, soğutma, depolama kritik’
Gıda mühendisi Ebru Akdağ,zehirlenmelere karşı yapılması gerekenlerle ilgili şu bilgileri verdi:
“Hamileler, küçük çocuklar, yaşlılar ve bağışıklığı zayıf bireyler bu risklere karşı daha hassastır. Zehirlenmelerin temel nedenleri arasında kontamine hammadde ve su kullanımı, çalışanların kötü hijyen uygulamaları, çapraz bulaşma, yetersiz pişirme, uygunsuz soğutma ve yeniden ısıtma yer almaktadır. Bu nedenle temizlik, çiğ ve pişmiş gıdaların ayrılması, yeterli pişirme, güvenli sıcaklıkta muhafaza ve temiz su ile hammadde kullanımı büyük önem taşır. Çiğ veya az pişmiş tavuk, kırmızı et, yumurta ve süt ürünleri; şarküteri ürünleri, kabuklu deniz ürünleri ile iyi yıkanmamış sebze-meyveler gıda zehirlenmelerinin en sık kaynağı olarak öne çıkıyor. Bu ürünlerin uygun şekilde pişirilmediği, hijyen kurallarına uyulmadığı veya soğuk zincirin kırıldığı durumlarda Salmonella gibi bakteriler hızla çoğalarak insanlarda ateş, bulantı, kusma, karın ağrısı ve ishal ile seyreden besin zehirlenmesine yol açıyor.
HACCP yöntemi
Gıda güvenliğinde en temel sistemlerden biri HACCP yani “Tehlike Analizi ve Kritik Kontrol Noktaları” yöntemidir. Bu sistemde üretim aşamalarının her biri tek tek incelenir ve risk oluşturabilecek noktalar belirlenir. Örneğin etlerin pişirilme sıcaklığı, soğutma koşulları ya da depolama süreçleri kritik kontrol noktaları olarak kabul edilir. Bu noktalarda düzenli ölçüm ve kayıt yapılır, böylece herhangi bir mikrobiyolojik ya da kimyasal tehlike ortaya çıkmadan önlenebilir. Özellikle hayvansal gıdalar ve tüketime hazır yiyecekler sıkı laboratuvar kontrollerinden geçirilir. Salmonella, E. coli ya da Listeria gibi tehlikeli bakteriler açısından düzenli mikrobiyolojik testler yapılır. Sınır değerlerin üzerinde riskli bir mikroorganizma tespit edilirse ürünler hemen piyasadan toplatılır, üretim zincirinde kaynak araştırılır.”
Habersiz denetimler yapılıyor
Tarım ve Orman Bakanlığı ekipleri, restoranlardan marketlere, üretim tesislerinden toplu tüketim yerlerine kadar çok geniş bir alanda habersiz denetimleryapıyor.Bu denetimlerde ürünlerin etiketleri, son kullanma tarihleri, hijyen koşulları, çalışanların koruyucu ekipman kullanımı, saklama yöntemleri ve gıda kayıt belgeleri tek tek kontrol edilir ve cezai yaptırım dışınd gerekirse ürünler imha da edilir.
Şarküteri ürünlerine de dikkat edin
Gıda mühendisi Ebru Akdağ, “Mikroplar 5 ile 60 derece arasında çok hızlı çoğaldığı için gıdaların üretimden sofraya gelene kadar hep uygun sıcaklıkta saklanması gerekir. Bu nedenle buzdolabı, derin dondurucu ve taşıma araçlarının sıcaklıkları düzenli olarak kontrol edilmelidir. Soğuk zincir bozulursa özellikle tavuk, balık, süt ürünleri ve şarküteri gıdaları çok çabuk bozulur ve zehirlenmelere yol açar. Tüketicilerin de alışverişte soğuk ürünleri en sona bırakması, eve giderken soğuk tutucu çanta kullanması ve eve vardığında ürünleri hemen buzdolabına koyması çok önemlidir. Ayrıca şarküteri ürünleri, yumuşak peynirler ve soğuk tütsülenmiş balıkların diğer gıdalara göre daha riskli olduğu unutulmamalıdır.
Yeşil yapraklılar….
ABD Hastalık Kontrol Merkezi (CDC) tarafından Mart 2025’te yayımlanan rapora göre, gıda zehirlenmelerinde en sık kaynak olarak yeşil yapraklı sebzeler öne çıkmaktadır. Bununla birlikte, hayvansal gıdalar zehirlenmelerin yzüde 29’unu oluştururken, tavuk tek başına yüzde 19 ile ilk sırada. Ayrıca zehirlenmelerin yüZde 5.1’inin işlenmemiş veya basit gıdalardan kaynaklandığı belirtilmektedir.”
Ziyaretçiler için gizlenmiş link,görmek için
Giriş yap veya üye ol.
