Alfabenin buluşundan sonra geçmişten günümüze insanlığın yazılı kanıtları da ortaya çıkmaya başlamıştır. Tarihin ilk alfabeleri hiç şüphesiz ondan sonrakilerin öncüsü olmuştur. Üzerinde yaşadığımız dünyada farklı lisanların kullanıldığını ve toplumların siyasal, dinsel, kültürel ve gelişimsel farklılıkları da düşünüldüğünde farklı alfabelerin ortaya çıkmasına şaşırmamak gerek.
Türklerin Kullandığı Alfabeler Nelerdir?
Türkler, geçmişten günümüze 5 farklı alfabe kullanmıştır. Bu alfabeler sırasıyla;
Köktürk,
Uygur,
Arap,
Kiril,
Latin Alfabesidir.
Sırasıyla Türklerin Kullandıkları Alfabeler ve Özellikleri
Köktürk Alfabesi: Türklerin tarihte kullandığı ilk alfabedir. Göktürk Alfabesi ve Orhun Alfabesi olarak da isimlendirilmektedir. Klasik Türk damgalarından oluştuğu söylenmektedir. Göktürk Alfabesi 38 harften meydana gelmektedir. Bu otuz sekiz harfin 26’sı sessiz, 4’ü sesli ve 8’i de bileşik harftir. Harfler sağdan başlayarak sola doğru yazılır. Yazılan kelimeleri ayırt edebilmek içinse kelimeler arasına iki nokta konulur. Köktürk Alfabesiyle yazılmış en eski yazı Orhun Yazıtlarıdır.
Uygur Alfabesi: Uygur Türklerinin kullandığı bir alfabedir. Uygur Alfabesi 18 harften meydana gelmektedir. Yazı yazılırken sağdan başlayarak sola doğru yazılır. Eski Soğd yazısından oluşmuştur. Soğdlu misyonerler sayesinde Uygur Türkleri öğrenmiştir. Ancak harf sayısının az oluşundan dolayı yazı kültürünün gelişmesinin engellendiği düşünülmüştür.
Arap Alfabesi: Türklerin İslamiyet’i kabul etmesiyle beraber kullanılan bir alfabedir. Karahanlılar bu alfabeyi tarihte ilk kullanan Türk Devleti olmuştur. 28 haften meydana gelmektedir. Fakat Türkçe’nin ses niteliklerine uydun duruma getirmek için birtakım eklemeler yapılmış ve 31-36 harf kullanılmıştır. Diğer alfabelerde olduğu gibi Arap Alfabesinde de sağdan sola doğru yazılır.
Kiril Alfabesi: Kiril Alfabesi, Bilhassa Sovyetler Birliği zamanında kullanılmıştır. Sovyetler Birliği kendisine bağlı Türklere, başta kendisi olmak üzere Slavların kullandığı alfabe olan Kiril Alfabesini kullanmayı zorunlu kılmıştır. 1991 senesinde Sovyetler Birliği yıkılınca, bazı ülkeler Latin Alfabesine geçmiştir. En son Kazakistan 2018 senesinde Kiril Alfabesi yerine Kazak Alfabesine geçmiştir. Bu alfabe 38 harften meydana gelmektedir. Fakat Kiril Alfabesi diğer alfabelerin tersine soldan sağa doğru yazılmaktadır.
Latin Alfabesi: Latin Alfabesini Türk devletleri arasında ilk Azeri Türkleri kullanmıştır. Türkiye ise 1 Kasım 1928 Harf Devrimiyle beraber Arap Alfabesinden Latin Alfabesine geçmiştir. Latin Alfabesi 29 harften meydana gelmektedir ve bu alfabenin 21’i ünsüz, 8’i ünlü harftir.
Ziyaretçiler için gizlenmiş link,görmek için
Giriş yap veya üye ol.
